Metselaars, tuinlieden en huwelijksfeesten
een beschrijving van de familie Voortman
De naam Voortman komt vooral veel voor in Overijssel en is waarschijnlijk van Duitse herkomst.
Er is echter ook een Zuidhollandse tak en die wordt hier gedeeltelijk beschreven. Of
er enig verband is tussen de beide families is (nog) niet duidelijk.
Delft
We beginnen onze beschrijving in de omgeving van Delft.
Hendrik Jansz Voortman trouwt
in 1673 in Schipluiden met Rachel Bucquet, de oudste dochter van Steven Bucquet en Annetje
Blondeus. Hendrik en Rachel krijgen maar liefst dertien kinderen en wonen in Delft.
Eén van hun kinderen is Catharina, geboren in 1681. We komen haar in 1707 weer
tegen in Loosduinen, waar zij een zoon Johannes krijgt. Zij is dan ongehuwd,
waardoor haar zoon haar achternaam krijgt. Ene Jan van der Valk is vermoedelijk de vader.
Dit valt af te leiden uit een verklaring die Catharina op 8 december 1707 aflegt
ten overstaan van notaris Couckebacker in 's-Gravenhage ter voorbereiding van een "cas matrimonieel".
Processtukken zijn verder niet boven water gekomen, dus mogelijk is de zaak geschikt.
Waarschijnlijk heeft Jan van der Valk Catharina zwanger gemaakt en haar beloofd te zullen trouwen, wat echter
niet is gebeurd.
Een klein jaar later trouwt Catharina met de weduwnaar Frank Pieterse Noordervliet.
Johannes blijft de achternaam Voortman dragen.
Loosduinen
Johannes blijft zijn hele leven in Loosduinen wonen. In 1729 trouwt hij met Helena Alkemade
en zij krijgen ten minste drie kinderen. Helena sterft in 1761 en Johannes hertrouwt op 70-jarige
leeftijd met Catharina Groeneweg.
Johannes' zoon Daniel trouwt pas op 44-jarige leeftijd met de veertien jaar jongere Magdalena
Eekhout, die afkomstig is uit Rijswijk. Zij krijgen vijf kinderen. De oudste zoon Leenderd is
tuinman. Hij trouwt in 1798 in Scheveningen met Johanna Maria Reijntjes en woont
aan de Veenweg tussen Wilsveen en Nootdorp. Leenderd overlijdt in 1851 in Den Haag.
Metselaars en tuinlieden
De tweede zoon van Daniel en Magdalena heet Johannes en de derde Jacobus. Ze hebben ook
nog twee dochters, Elisabeth en Johanna.
Johannes trouwt in 1801 met Geertrui van Nuffelen en zij noemen hun oudste
zoon Daniel, naar zijn grootvader. Daniel gaat werken als metselaar, een beroep dat ook
door een aantal van zijn zonen wordt uitgeoefend. Een ander beroep dat we in de 19e eeuw regelmatig
tegenkomen bij de Voortmannen is tuinman. Loosduinen werd in die tijd immers steeds
belangrijker als tuinbouwgebied.
Ze zijn echter niet alleen werkzaam in het warmoeziersbedrijf, maar ook bij het
onderhoud van particuliere tuinen. Zo is bijvoorbeeld Jacob (1835-1887), zoon van
Johannes Voortman en Maria de Zoete, ruim twintig jaar lang de tuinbaas van Adrian Moens en
zijn vrouw Grace Turing, die Villa Gloriette in Scheveningen bewonen. Bij het overlijden
van Jacob spreekt zijn werkgeefster haar waardering voor hem uit in een familiebericht in de krant:
'Heden overleed, tot mijne groote droefheid, mijn Tuinbaas, de Heer J. Voortman, die mij gedurende ruim 20
jaren trouw en eerlijk heeft gediend. Wed. A. Moens-Turing'.
Jager van Zijne Majesteit den koning
Willem Voortman, de zoon van Jacobus en Margrietha Kroonenberg, wordt geboren in 1818 in
Loosduinen. Hij treedt in 1838, het jaar waarin hij trouwt met Petronella Hogenwoning,
in dienst als jager van Z.K.H. Prins Willem Frederik, de latere koning Willem II. Deze
had een aantal landgoederen en grote stukken duingebied tussen Den Haag en
Loosduinen opgekocht om als jachtgebied te gebruiken. Het gebied, dat tegenwoordig
midden in de bebouwde kom van Den Haag ligt, omvatte onder andere de landgoederen
Zorgvliet, Houtrust, Valkenbos en Rustenburg en was ruim 600 ha groot.
Willem blijft zijn hele leven in dienst van de koning. Hij klimt van jager op tot jachtopziener
en rijksveldwachter. In 1888 plaatst zijn zoon Johannes een familiebericht in de
krant ter gelegenheid van het 50-jarig huwelijk van zijn ouders en hij voegt eraan toe: 'ook
vijftig jaar in dienst Vorstelijk Huis'. Willem woont dan met zijn vrouw in villa Valkenbosch.
Hij sterft nog hetzelfde jaar, 70 jaar oud.
25-jarige echtvereeniging
Een ander huwelijksjubileum dat de krant haalt is dat van Daniel Voortman en
Anthonia Josephina Coelen. Daniel is de zoon van Daniel Voortman en Dina van Ouwendijk en de kleinzoon
van de hierboven genoemde Johannes. Anthonia Josephina, die uit
Utrecht afkomstig is, is de dochter van Simon Coelen en Catharina Elisabeth Giovanelli.
Daniel en Anthonia trouwen in 1879 in Den Haag, maar wonen tot 1895 in Loosduinen.
Zij krijgen 11 kinderen. De oudste dochter is Johanna Maria, die in 1907 trouwt met Pieter Verbove.
De oudste zoon heet Simon. In 1895 verhuist het gezin naar Ouddorp op Goeree-Overflakkee. De
oudste kinderen blijven echter in Loosduinen of Den Haag wonen. Simon voegt zich in 1896 bij de
rest van de familie in Ouddorp. Hij plaatst in 1904 een advertentie in de krant met de volgende tekst:
'Zoo de Heere wil en zij leven, hopen onze geliefde Ouders Daniel Voortman en Anthonia Jozephina Coelen
op Zaterdag 7 mei a.s. hunne 25-jarige echtvereeniging te herdenken.'
De oudjes verheugen zich nog in een uitstekende gezondheid
Daniel en Anthonia zijn nog maar beginners in vergelijking met Margaretha Jacoba Voortman en
haar echtgenoot Abram Pauptit. Zij vieren namelijk in 1912 hun 60-jarig huwelijksfeest.
Margaretha Jacoba is de achternicht van Daniel en de zus van tuinbaas Jacob. In 1852 trouwt
zij in Loosduinen met de metselaar Abram Pauptit. Ze vestigen zich in Stompwijk, maar verhuizen
later naar Scheveningen, waar ook haar ouders wonen.
Hun 60-jarig huwelijksfeest haalt de krant. Onder de foto's van de hoogbejaarde echtelieden staat de tekst:
'Zestig Jarig Huwelijksfeest van A. Pauptit (87 jaar) en M.J. Voortman (85 jaar) te Scheveningen,
gevierd in een uitgebreiden familie- en vriendenkring. - De oudjes, wier foto, hierboven geplaatst,
genomen werd op den feestdag, verheugen zich nog in een uitstekende gezondheid'.
Echter, Abram sterft nog geen jaar later; Margaretha Jacoba houdt het vol tot december 1916.
[Met dank aan de heer H. Beudeker]